अयोध्या – अयोध्येतील प्रचंड वाढलेल्या तापमानामुळे रामललाच्या नैवेद्य व पूजा विधीत बदल करण्यात आला आहे. आता त्यांना हलकं आणि सुपाच्य अन्न अर्पण केलं जात आहे. दुपारच्या आरतीवेळी नियमितपणे आंब्याचा शेक अर्पण केला जातोय. यासोबतच अधूनमधून लस्सी आणि ताकही अर्पण करण्यात येते. ‘मधुपर्क’ – म्हणजे मध, तूप आणि दह्याचा मिश्रण – हा देखील नैवेद्यात समाविष्ट आहे.
नित्य नैवेद्यात आंब्याचा शेक; आंब्याच्या हंगामाचा पूजेमध्ये समावेश
रमाशरण अवस्थी, अयोध्या – उन्हाळ्याच्या दिवसांत रामललाचा नैवेद्य बदललेला आहे. सुपाच्य अन्नाबरोबरच हंगामी फळं – विशेषतः आंबा – व त्याचे पदार्थ प्रभूंना अर्पण केले जात आहेत. सध्या ‘दशहरी’ जातीचा आंबा वापरून शेक तयार केला जातो. दुपारनंतर सुमारे चार वाजता होणाऱ्या बालभोगात आंब्याचा शेक नेहमी अर्पण केला जातो. याशिवाय अधूनमधून लस्सी किंवा ताकही नैवेद्याचा भाग असते.
भक्तांसाठी उघडला राम दरबार; पहिल्या दिवशी हजारो भाविकांनी घेतले दर्शन
रामजन्मभूमी परिसरात भक्तांसाठी दर्शनाची सुविधा सुरू झाली असून रोज सहा स्लॉटमध्ये दर्शन पास दिले जाणार आहेत.
पावसाळ्यातही अखंड दर्शनाची सोय
रामललाच्या पाच वेळा होणाऱ्या आरतीपूर्वी दीप, धूप, नैवेद्य व मधुपर्क अर्पण केला जातो. मधुपर्कात मध, तूप व दह्याचा ३:२:१ असा प्रमाण असतो. एक विश्वस्त सांगतात की सध्या आंब्याचा हंगाम असल्याने आंब्याचा शेक, आंब्याचे पन्हं किंवा कधी-कधी संपूर्ण आंबाही नैवेद्य म्हणून अर्पण केला जातो. मात्र पक्का अन्न – जसं पूर्‍या, कचोरी – हे केवळ उत्सव प्रसंगीच अर्पण केलं जातं.
रामललाची सेवा पहाटेपासून रात्रअंतीपर्यंत
नित्यपूजेसाठी पुजारी पहाटे तीन वाजता मंदिरात पोहोचतात. वैदिक मंत्रोच्चारासह प्रभूला जागं केलं जातं. त्यानंतर ब्रह्ममुहूर्तात चार वाजता आंबा, सफरचंद, केळं आणि इतर फळांचा नैवेद्य अर्पण करून मंगला आरती होते. साडेचार वाजता श्रृंगार सुरू होतो, त्यात स्नान, नवीन वस्त्र आणि पुन्हा मधुपर्क अर्पण होतो. त्यानंतर दर्शनासाठी पट उघडले जातात.
सकाळी नऊ वाजता बाल भोगात कधी दलिया, कधी पराठा, आलू टिक्की, तहरी किंवा पोह्याचा भोग दिला जातो. दुपारी बारा वाजता दाल-भात, पोळी-भाजी, दही, नारळ पाणी, लस्सी, अनार व मोसंबी रसाचा नैवेद्य अर्पण होतो आणि मध्याह्न आरती होते. त्यानंतर गाभाऱ्याचे पट बंद करून रामललाला विश्रांती दिली जाते.
दुपारी एक वाजता पुन्हा प्रभूला उठवून मधुपर्क, दीप-धूप व नैवेद्य अर्पण करून दर्शनासाठी पट उघडले जातात. संध्याकाळी चार वाजता बाल भोगात मुख्यतः आंब्याचा शेक दिला जातो. यासोबत अधूनमधून लस्सी किंवा ताकही अर्पण केलं जातं.
संध्याकाळी सात वाजता आरतीवेळी मधुपर्क आणि लाडू, पेढा नैवेद्य अर्पण होतो. रात्री साडे नऊ वाजता दाल-भात, पोळी-भाजी, दही अशा अन्नाचा नैवेद्य अर्पण करून शयन आरती होते.