अक्षय तृतीया !

भारतीय संस्कृती ही उत्सवप्रिय आणि अध्यात्मिक परंपरांनी समृद्ध आहे. विविध सण, व्रतवैकल्यांमुळे आपले जीवन अधिक रंगीबेरंगी आणि अर्थपूर्ण होते. अशाच एक अत्यंत शुभ आणि पवित्र सण म्हणजे अक्षय तृतीया. वैशाख शुद्ध तृतीया या दिवशी साजरा होणारा हा दिवस हिंदू धर्मात विशेष महत्त्वाचा मानला जातो.

अक्षय तृतीयाचे महत्त्व

‘अक्षय’ म्हणजे ‘कधीही क्षय न होणारे’ आणि ‘तृतीया’ म्हणजे ‘तिसरा दिवस’. या दिवशी जे काही शुभकार्य केले जाते, त्याचे फळ अमर आणि अटळ असते, असा विश्वास आहे. म्हणूनच विवाह, गृहप्रवेश, नवीन खरेदी, व्यवसायाची सुरुवात, शिक्षणाचा प्रारंभ यांसारख्या अनेक शुभ कार्यांसाठी अक्षय तृतीया हा दिवस सर्वोत्तम मानला जातो.

पौराणिक ग्रंथांमध्ये असे वर्णन आहे की, याच दिवशी भगवान श्रीपरशुराम यांचा जन्म झाला होता. म्हणून हा दिवस ‘परशुराम जयंती’ म्हणूनही साजरा केला जातो. तसेच याच दिवशी कुबेराला धनलाभ झाला आणि पांडवांना अक्षयपात्र प्राप्त झाले, ज्यामुळे त्यांनी वनवासात अन्नाची कमतरता भासू दिली नाही.

पारंपरिक कृती आणि धार्मिक आचार

अक्षय तृतीयेच्या दिवशी लोक गंगास्नान करतात, देवपूजा करतात, दानधर्म करतात आणि व्रत पाळतात. या दिवशी सुवर्ण, चांदी, धान्य, वस्त्र किंवा नवीन वाहनाची खरेदी शुभ मानली जाते. महिलांकडून हळदी-कुंकूचे कार्यक्रम घेतले जातात, तसेच गोडधोड पदार्थ बनवून देवाला नैवेद्य दाखवला जातो.

आधुनिक काळातील महत्त्व

आजच्या युगात अक्षय तृतीया केवळ धार्मिक उत्सव न राहता, आर्थिक गुंतवणुकीच्या दृष्टीनेही महत्त्वाचा झाला आहे. अनेक लोक या दिवशी सोने, शेअर्स, म्युच्युअल फंड्स, एफडी यामध्ये गुंतवणूक करतात. अनेक सोन्याच्या दुकानांमध्ये विशेष सवलती आणि ऑफर्स दिल्या जातात.

निष्कर्ष

अक्षय तृतीया हा एक असा दिवस आहे, जो भक्ती, श्रद्धा, समृद्धी आणि सकारात्मकतेचा संदेश देतो. अशा या मंगलदिनी आपण आपल्या जीवनात नवचैतन्य निर्माण करण्याचा संकल्प केला पाहिजे. दानधर्म, सत्कर्म आणि सद्विचारांचा अंगीकार करून आपण खऱ्या अर्थाने ‘अक्षय’ संपत्ती मिळवू शकतो – जी संपत्ती म्हणजे चारित्र्य, सद्गुण, ज्ञान आणि सेवाभाव.

– सुमित एस. कुलकर्णी